تشریح 12 آزمایش از کتاب آزمایشگاه علوم تجربی پایه دهم

1

آزمایش 5-صفحه 30-رطوبت دمی و بازدمی

 

1-آزمایشی طراحی کنید که به رطوبت موجود در هوای بازدمی پی ببرید؟

2-با کدام شناساگرمی توان به رطوبت موجود در هوای بازدمی پی برد؟ کبالت(II) کلرید

3-چرا کاغذ آغشته به کبالت(II) کلرید را نباید به دهان چسبانید؟ زیرا ماده ای سمی است.

4-کاغذ آغشته به کبالت(II) کلرید خشک چه رنگی دارد؟آبی رنگ

5-کاغذ آغشته به کبالت (II)کلرید خشک در برابر هوای بازدمی چه تغییری می کند؟ صورتی رنگ

6-علت تغییر رنگ کاغذ آغشته به کبالت کلرید چیست؟ترکیب با بخار آب و رطوبت موجود در هوای بازدمی

7-چرا در آزمایش اشاره شده کاغذ آغشته به کبالت کلرید را با گیره باید گرفت نه با دست؟ چون این ماده سمی است. کبالت-جیوه-کروم از فلزات سنگین هستند که در جایگاه فعال آنزیم ها قرار می گیرندو فعالیت آنزیمها را مختل می کنند.

 

2

آزمایش 6- صفحه 31- کربن دی اکسید موجود در هوای بازدمی

 

1-     آزمایشی طراحی کنید که به کربن دی اکسید موجود در هوای بازدمی پی ببرید؟

2-با کدام شناساگر می توان به کربن دی اکسید موجود در هوای بازدمی پی برد؟برم تیمول آبی و آب آهک

3-پس از دمیدن در محلول درون لوله ها چه تغییری روی می دهد؟ برم تیمول آبی رنگ به سبز مایل به زرد  و آب آهک شفاف ،کدر میشود.

4-آیا میزان دمیدن در محلول لوله ها بر نتیجه آزمایش تاثیر دارد؟چرا؟بله با دمیدن بیشتر رنگ سبز به زرد گرایش پیدا می کند.

5-آیا دمیدن در لوله ها پس از انجام فعالیت بدنی در نتیجه آزمایش تاثیر دارد؟چرا؟بله از آنجا که میزان کربن دی اکسید موجود در هوای بازدمی بیشتر شده تغییر رنگ سریعتر صورت می گیرد.

3

آزمایش 7-صفحه 32-غذاهای پشتیبان رشد بدن

 

 

1-     آزمایشی طراحی کنید که به میزان پروتیین موجود درماده غذایی پی ببریم؟

2-     با کدام شناساگر می توان مقدار پروتیین  موجود درماده غذایی پی برد؟ با  کمک معرف بیوره

3-     معرف بیوره شناساگر پروتیینهاست ازچه ماده ای ساخته شده و چه رنگی دارد؟ از سولفات مس و سود-رنگ آبی تیره-هرچه در معرض پروتیین بیشتری قرار گیرد به سبز تمایل می یابد.

4-     از مواد زیر(کشک-شیر-سفیده تخم مرغ) کدام مقدار پروتیین بیشتری دارد؟ چگونه؟ با تغییر رنگ محلول بیوره از آبی  به سبز

به ترتیب 1- سفیده تخم مرغ (سبز تیره تر)2 –کشک 3-شیر-

 

4

آزمایش 10-صفحه 35-جوشاندن آب بدون گرما

 

 

1--آزمایشی طراحی کنید که بتوان بدون گرما آب را جوشاند؟

 

هدف:آب در دو صورت می جوشد با افزایش دما و با کاهش فشار-

روش آزمایش 1-جوشیدن آب در کتری نمونه ای از افزایش دما است اما با مکش آب به درون سرنگ و گذاشتن درپوش برای سرنگ و کشیدن پیستون به سمت پایین متوجه جوشیدن آب وقطره قطره به سمت بالا آمدن آن می شویم.

روش ازمایش2-تا ارتفاع 2 سانتی از کف ارلن آب ریخته روی هیتر قرار داده تا بجوشد و هوای اضافی خارج شو د سپس در آن را با در پوش شیشه ای هم اندازه بسته سپس ارلن را برگردانده و دست را با آب سرد خیس کرده  و روی کف ارلن قرار میدهیم آب شروع به جوشیدن می کند . این پدیده  تادقایقی بعد ادامه دارد.

2-     بدنه سرنگ را پیش و بعد از کشیدن پیستون لمس کنید.آیا دمای سرنگ تغییر محسوسی کرده است؟ خیر

3-     چه تفاوتی بین فشار درون سرنگ و فشار هوای بیرون هنگام کشیدن پیستون ایجاد می شود؟درون سرنگ فشارکمتر از بیرون

4-     نقطه جوش به دمایی گفته می شود که در آن فشار هوای بالای مایع برابر با فشار بخار مایع است.مشاهدات خود را با توجه به این نکته توضیح دهید؟در سرنگ وقتی آب را به داخل می مکی و هوا را خارج می کنی و درپوش سرنگ را می گذاری در واقع فشار هوای بالای مایع را کم کردیم  با گذاشتن درپوش برای سرنگ و کشیدن پیستون به سمت پایین فشار بخار مایع در جایی که با فشار هوای بالای مایع برابر شد، آب شروع به جوشیدن می کند.

5-     علت تفاوت تغییرات مشاهده شده با افزایش نمک به آب چیست؟نمک نقطه جوش  را بالا برده و تعادل دیرتر بین دو فشار صورت می گیرد.

5

آزمایش 11-صفحه 36- حرکت آب با گرمای دست

 

-چرا مایع درون لوله مویین گاهی بالا و گاهی پایین می آید؟ با برداشتن و گذاشتن دو دست در بالای ارلن

2-پیش بینی کنی اگر دستتان گرمتر و یا سردتر بود،حرکت مایع داخل لوله مویین به چه شکلی تغییر می کرد؟با گرمتر شدن حرکت مایع داخل لوله مویین بیشتر و با سردتر شدن کمتر میشود

3- بین دما وفشار گاز چه رابطه ای وجود دارد؟ قانون شارل= در فشار ثابت حجم گاز با دما رابطه مستقیمی دارد یعنی با افزایش دمای گاز حجم گاز افزایش و با کاهش دما حجم گاز کاسته می شود

6

آزمایش 15-صفحه40-محلولهای رنگی

 

1-آزمایشی طراحی کنید که در آن اسید و باز را تشخیص دهید؟

شرح آزمایش: درشیمی ازکاغذ تورنسل و کاغذ PH برای سنجش میزان اسید و باز استفاده می شود.در زیست شناسی می توان از جوشانده برگ کلم-گل گاوزبان-پوست بادمجان به عنوان معرف اسید و باز استفاده کرد.نخست عصاره هر یک از مواد زیر را بدینصورت تهیه می کنیم :برگ کلم را ریز کرده در اب جوشانده از صافی رد کرده  سپس 10 سی سی از عصاره را در هفت لوله آزمایش ریخته حال به ترتیب اسید و باز با غلظتهای متفاوت ریخته و محلولهای رنگی ایجا میکنیم.

تغییر رنگ هر بشر را چگونه توجیه می کنید؟

الف-سبزتیره=محلول یک مولارNaoH=1سی سی سود+9سی سی آب=معادل PH14=حداکثر قلیا(باز)

ب-سبزروشنتر=محلول یکصدم مولارNaoH=1سی سی سودمحلول الف+9سی سی آب=معادل PH13= قلیا(باز)

ج-سبزکدر=محلول یکهزارم مولارNaoH=1سی سی سودمحلول ب+9سی سی آب=معادل PH12= قلیا(باز)

د-بنفش=محلول کلم =خنثی= معادل PH7= قلیا(باز)

ه- قرمزتیره=محلول یک مولارHcl=1سی سی Hcl+9سی سی آب=معادل PH1=حداکثر اسید

و- قرمزروشن=محلول یکصدم مولارHcl=1سی سی Hclمحلول(ه)+9سی سی آب=معادل PH2= اسید

ز- قرمزتیره=محلول یکهزارم مولارHcl=1سی سی Hcl محلول(و)+9سی سی آب=معادل PH3= اسید

7

فصل سوم آزمایشات دستورالعملی

آزمایش9 صفحه 70-71-نقاشی با بزاق دهان

1-     آزمایشی را طراحی کنید که اثر آمیلاز بر نشاسته را مشاهده کنید؟

هدف:آشنایی با آنزیم گوارشی آمیلاز موجود در بزاق دهان

شرح کار:آمیلاز آنزیمی است که قند آمیلوز (نشاسته) که یک پلی ساکارید است را به قندهای دوتایی مانند ساکارز تبدیل می کند.بنابراین اگرقطعه نانی را خیلی آرام بجویدحدود 40 بار مزه شیرینی را حس می کنید که نشان از تزریق بزاق از غدد بزاقی در دهان بوده است.

از سوی دیگر میدانیم که شناساگر نشاسته محلول یددار(مانندلوگول یا بتادین) است.با برخورد بتادین به نشاسته به رنگ آبی مایل به بنفش تیره در می آید .لذا مقداری نشاسته را در آب سرد حل کرده  و یک کاغذ صاف را در آن کاملا آغشته کرده و سپس با گوش پاک کنی که کاملا به بزاق دهان آغشته است شکلی را روی کاغذ صافی رسم کرده پس از کمی کاغذ را وارد محلول بتادین کرده و خارج میسازیم.محلی که با بزاق رسم شده رنگ نگرفته است.

2-چه تغییری در کاغذ صافی مشاهده می کنید؟در همه قسمتها بجز محل نقاشی آبی تیره شده است.

3-چرا ابتدا کاغذ صافی را در مخلوط نشاسته و آب خیس کردید؟برای اینکه نشاسته همه کاغذ را فرا گیرد و ماده مورد اثر آنزیم را روی کاغذ قرار دادیم.

4-چرا پس از نوشتن روی کاغذ صافی باید کمی صبر کرد؟تا آنزیم اثر خودش را بر ماده بگذارد.

5-علت قرار دادن کاغذصافی در محلول لوگول چیست؟ تا شناساگرید دار محلی که نشاسته دارد از محلی که فاقد نشاسته است را مشخص سازد.

 

8

آزمایش 11-صفحه 74-استخوانهای محکم و انعطاف پذیر

 

1-     آزمایشی را طراحی کنید که به وجود مواد معدنی مانند کلسیم در استخوان پی ببرید؟

هدف:تشخیص اینکه علت سختی استخوانها وجود مواد معدنی مانند کلسیم در استخوان می باشد.

شرح کار : کلسیم فراوانترین ماده معدنی موجود در بدن انسان بویژه در استخوان است که به همراه ماده پروتیینی  بنام کلاژن موجب استحکام استخوان می گردد.برای استخراج کلسیم از استخوان کافی است استخوان ران مرغ را به مدت یک هفته در سرکه یا اسید استیک قرار داد و نتیجه را دید .سرکه یا استیک اسید، در بطری در بسته با کلسیم موجود در استخوان که به صورت کربنات کلسیم است، واکنش می‌دهد. شما می‌توانید حباب‌های ریزی را که روی استخوان تولید شده ببینید. این حباب‌ها همان گاز دی‌اکسید‌کربن است که از واکنش سرکه و کربنات کلسیم بوجود آمده است. که نتیجه‌ی آن خروج کلسیم از استخوان است و فسفر موجود در استخوان باعث نرم شدن تدریجی آن‌ها می‌شود.  این آزمایش را با آب و نوشابه هم می توان انجام داد.

2--استخوانی را که در سرکه قرار دادید با دست فشار دهید و خم کنید.چه می بینید ؟علت چیست؟ براحتی پس از یک هفته خم میشود .بدلیل واکنش سرکه و کربنات کلسیم که نتیجه‌ی آن خروج کلسیم از استخوان است و فسفر موجود در استخوان باعث نرم شدن تدریجی آن‌ها می‌شود.

3-وضعیت استخوان نگهداری شده در سرکه را با استخوان نگهداری شده در آب مقایسه و تفاوت آنها را بیان کنید ؟ در آب استحکام استخوان تغییری نمی کند. چون کلسیم از استخوان خارج نشده است.

9

آزمایش 12-صفحه 76-روزنه های هوایی در برگها

 

1-     1- آزمایشی را طراحی کنید که در آن نشان دهید روزنه های برگ محل خروج بخار آب و گاز دی اکسید کربن است؟

هدف:آشنایی با عمل  تعرق در برگ

شرح آزمایش: برگها اندام اصلی عمل فتوسنتز به شمار می آیند. آب و مواد معدنی از ریشه وارد آوند چوبی و رگبرگ شده و از روزنه های هوایی CO2 واردسلولهای میانبرگ شده و فتوسنتز صورت میگیرد.محصولات فتوسنتز قندگلوکز و گاز O2است. سلولهای نگهبان روزنه لوبیایی شکل هستند و از تغییر شکل سلولهای روپوست بوجود آمده اند و دارای کلروپلاست می باشند.در این آزمایش از معرف کبالت IIکلرید استفاده می کنیم زیرا در برابر بخار آب تغییر رنگ می دهد(از آبی به صورتی). در این آزمایش پشت و روی برگ را با کاغذ صافی آغشته به کبالت IIکلرید خشک شده آبی رنگ با چسب می پوشانیم.

2-     پس از برداشتن کاغذهای آغشته به کبالت IIکلریداز سطوح روپوست برگ چه تغییری در آنها می بینید؟ بخشهایی از کاغذ نقاط صورتی رنگ دیده می شود

3-     در کاغذهایی که رو و زیر برگ قرار داده اید چه نفاوتی می بینید و علت چیست؟ در کاغذ زیرین تعداد نقاط صورتی بیشتر است.زیرا تعداد روزنه در روپوست زیرین بیشتر است.

 

10

آزمایش 15-صفحه 81 و82-تخمیر (تنفس بی هوازی)

1--آزمایشی را طراحی کنید که در آن نشان دهیدمخمر درمجاورت کدا م ماده عمل تخمیر بیشتری انجام میدهد؟

هدف:چه شرایطی برای انجام تخمیر مناسب است؟

شرح آزمایش : نخست به تفاوت تنفس و تخمیر می پردازیم. در تنفس قند با کمک اکسیژن کامل می سوزد و بخار آب و CO2 با 38ATP  تولید می شود.اما در تخمیر قند در شرایط بیهوازی ناقص می سوزد و چون کامل نمی سوزد اسید یا الکل و CO2 با 8ATP  تولید می شود.

مخمرنانوایی قارچ تک سلولی است که عمل تخمیر را در مجاورت اب گرم انجام می دهد و بوی بد حاصله نتیجه تولید اسید است. در این آزمایش همه شرایط را ثابت میگیریم و یک بطری حاوی آب و مخمر شاهد است و به بطریهای دیگر علاوه بر مخمر و آب به ترتیب شکر-نمک-آرد-می افزاییم.

برای مشاهده میزان گاز CO2تولید شده به سر هر بطری یک بادکنک می بندیم.پس از یکساعت مشاهده میکنیم بطری حاوی شکر بیشتر از همه بادکرده است و بطری حاوی نمک اصلا باد نشده است.

 

2-در این آزمایش تولید چه ماده ای بیانگر انجام تخمیر است؟ آیا تنها محصول تخمیر تولید این ماده است؟ CO2-خیر اسید یا الکل نیز تولید می شود.

3-در کدام بطری تخمیر شدید تر است علت چیست؟ بطری حاوی شکر بیشتر از همه بادکرده یعنی بیشتر CO2 تولید شده زیرا ماده اولیه تخمیر که قند است در دسترس بوده است.

11

آزمایش 18-صفحه87-88-ویتامینC در میوه ها

 

1- آزمایشی طراحی کنید که در آن نشان دهید ویتامینC در میوه ها در برابر گرما و نور خراب میشود؟

هدف:حساسیت ویتامینC در میوه ها به گرما و نور

شرح آزمایش:اسید اسکوربیک یا ویتامینC در میوه ها در برابر گرما بسرعت تخریب و مزه تند و مانده ای پیدا می کند.در یک ظرف مقدار کمی آبلیموی مانده ریخته و در ظرف دیگری همان مقدارآبلیموی تازه می ریزیم سپس به هردو مقداری بتادین رقیق شده افزوده و هم می زنیم. آبلیموی تازه رنگش تغییر نمی کند اما آبلیموی مانده رنگ بتادین را می گیرد و قرمز رنگ می شود زیرا ترکیب اسید اسکوربیک پایداری خود را از دست داده است.

2-به چه علت مصرف مرکبات مانند لیموترش بمنظوردرمان و پیشگیری از بیماریها توصیه می شود؟  لیمو چربی های اشباع و کلسترول ندارد اما غنی از فیبر غذایی لیمو یکی از میوه ها با قند خون بسیار پایین است. طعم اسیدی آن به علت اسید سیتریک است اسید سیتریک یک ماده نگهدارنده طبیعی است و به هضم غذا و حل سنگ های کلیوی کمک می کند. اسید اسکوربیک یک آنتی اکسیدان قدرتمند طبیعی محلول در آب است آنتی اکسیدان، رادیکال آزاد جاذب، ضد التهاب و تقویت کننده سیستم ایمنی بدن  انسان بوده و  در برابر عوامل عفونی ایجاد مقاومت می کند
این میوه منبع خوبی از ویتامین ب کمپلکس مانند اسید پانتوتنیک، پیریدوکسین و فولات و حاوی ویتامین A و فیبر است.
- علاوه بر این، لیمو حاوی مقداری مواد معدنی مانند آهن، مس، کولین، فولات، منیزیم، فسفر، سدیم پتاسیم و کلسیم است. پتاسیم در بخش مهمی از سلول و مایعات بدن و کنترل ضربان قلب و فشار خون کمک می کند.

https://www.foodregime.com

3-اندازه گیری دقیق ویتامین C در مواد غذایی به روشهای مختلفی انجام می شود چند مثال بزنید؟-  سنجش زیستی bioassay : شامل استفاده از جانوران و انسان در اندازه گیری میزان ویتامین میباشد.

-  سنجش میکروبیولوژیک microbiological assay : شامل استفاده از پروتوزوآ ، باکتریها و قارچها در اندازه گیری میزان ویتامین میباشد.

-  سنجش فیزیکوشیمیایی: physicochemical assay شامل روشهای اسپکتروفتومتری، فلورومتری، کروماتوگرافی ، آنزیمی ، ایمنولوژی و رادیومتری میباشد

12

آزمایش 19 صفحه89-90- میزان گاز حل شده در یک نوشابه

 

1-با طراحی آزمایشی چگونه به میزان گاز حل شده در یک نوشابه پی می برید؟

نوشابه را در بشر ریخته آنرا با ترازوی دیجیتال وزن می کنیم سپس مقداری نمک را به آن می افزاییم تا حدی که دیگر حل تشود.دوباره وزن میکنیم تفاوت دو وزن مقدار حجم گاز نوشابه است

2-حجم گاز نوشابه را به طور تقریبی حدس بزنید؟.در صورت استاندارد بودن شرایط آزمایش با استفاده از جرم بدست آمده حجم گاز نوشابه را محاسبه کنید.؟

تقریبا نصف حجم نوشابه گاز است.

biotecpj3...